یک گیاه دولپه‌ای است و در خانواده نخود جای می‌گیرد. می‌دانید که حبوبات ارزش غذایی بسیار بالایی دارند و مناسب‌ترین جایگزین برای گوشت هستند زیرا علاوه بر پروتئین، مقداری نشاسته هم دارند. بنابراین هم انرژی بدن را تامین می‌کنند و هم پروتئین مورد نیاز را به مصرف‌کننده می‌رسانند.
* هر واحد غذایی لپه که حدود یک فنجان نپخته است، معادل یک واحد گوشت یعنی 60 تا 90 گرم وزن دارد. بیش‌ترین ارزش غذایی حبوبات به پروتئینشان بازمی‌گردد و برای افرادی که دچار سوءتغذیه هستند، کودک یا سالمندند یک انتخاب مناسب تلقی می‌شوند. با خوردن هر 100 گرم لپه 22 گرم پروتئین تامین می‌شود بنابراین کسانی که گوشت نمی‌خورند، بهتر است که لپه را به عنوان یکی از اعضای خانواده حبوبات با برنج مخلوط و آن را مصرف کنند.
* از نظر انرژی یک واحد غذایی لپه پخته، حدود 231 کیلوکالری انرژی و 16 گرم پروتئین دارد.
* لپه منبع خوب ویتامین B١، B٦ و اسیدفولیک نیز می‌باشد البته به شرطی که خیلی پخته نشود چون ویتامین‌های گروه B در برابر حرارت ناپایدارند.
* جالب است بدانید که لپه از منابع گیاهی کلسیم نیز هست به طوری که با خوردن 100 گرم از آن حداقل 60 میلی‌گرم کلسیم تامین می‌شود البته این مقدار جذب پایین‌تری دارد اما برای آن‌هایی که شیر و لبنیات نمی‌خورند یک عادت غذایی مناسب تلقی می‌شود.
* لپه منبع غنی فیبر است به همین دلیل برای کاهش کلسترول خون و کاهش بیماری‌های قلبی - عروقی توصیه می‌شود.
* عامل دیگری که باز هم لپه را در کاهش بیماری‌های قلبی - عروقی و تنظیم فشارخون برجسته می‌سازد، وجود پتاسیم است.
به طوری که هر واحد آن حدود 710 میلی‌گرم پتاسیم دارد. در مقابل پتاسیم، مقدار سدیم لپه کم است و به همین خاطر به افراد فشارخونی خوردن آن توصیه می‌شود.
* لپه مانع از ایجاد پلاک در رگ‌های خونی می‌شود از این رو به حفظ سلامت قلب کمک می‌کند.
لپه از نظر مواد معدنی منبع خوب آهن بوده و برای افرادی که کم‌خون هستند، ماده غذایی مناسبی به حساب می‌آید. مصرف هر پیمانه لپه، 14درصد نیاز روزانه بدن به آهن را تامین می‌کند.
لپه و سلامت دستگاه گوارش
همان‌طور که ذکر شد لپه منبعی غنی از فیبر است به همین دلیل برای پیشگیری از یبوست توصیه می‌شود و احتمال ابتلا به بیماری‌های روده را کاهش می‌دهد و در کاهش وزن نیز موثر است.
لپه و بیماری دیابت
آخرین تحقیقات انجام‌شده بیانگر این است که لپه حاوی کلسیم و منیزیم و اسید چرب است و از این لحاظ برای بیماران دیابتی فوق‌العاده عالی است. لپه موجب می‌شود که کلیه‌های این بیماران خوب کار کند و چون حاوی آنتی‌اکسیدان نیز هست برای کاهش فشارخون بالا بسیار خوب و مفید است.
گفتنی است کربوهیدرات و پروتئین موجود در حبوبات باعث می‌شوند فرد دیابتی مدت زیادی در طول روز احساس سیری کند و به سراغ مواد شیرین نرود.
همچنین لپه دارای فیبر بالایی است و می‌تواند جایگزین خوبی برای نان و برنج باشد، البته هنگام طبخ نباید خیلی زیاد پخته شود.
لپه در مقایسه با سایر حبوباتبهتر است لپه در برنامه غذایی هفتگی حداقل یکی، دو بار مصرف شود.
یکی از ویژگی‌های بارز لپه در مقایسه با دیگر حبوبات این است که سریع پخته می‌شود.
البته لپه هم مانند سایر حبوبات نفاخ است اما چون پوست آن گرفته می‌شود به مراتب نفخش کمتر از سایر حبوبات بوده و خیلی نیاز به خیساندن ندارد اما افرادی که احساس می‌کنند با مصرف لپه دچار نفخ می‌شوند، بهتر است آن را خیسانده، آب آن را دور بریزند و بعد آن را به غذایشان اضافه کنند.
- دالِ تور (لپه معمولی، نخودکفتری)
- دالِ چانا (لپه هندی، نخود سیاه ceci neri)
- لپه زرد (لپه نخود معمولی)
- لپه سبز (لپه ماش)
لپه زرد (تهیه شده از نخودمعمولی) گاهی با دال تور (تهیه شده از نخودکفتری) یا دال چانا (متشکل از نخود سیاه ceci neri) اشتباهگرفته می‌شود. اگر چه انواع لپه و دال در زبان انگلیسی با نام نخود (split peas) شناخته شده می‌شوند اما دال چانا در حقیقت ازگونه‌های لوبیا محسوب می‌شود.
لپه سبز و زرد معمولاً برای سوپ نخود و گاهی پودینگ نخود (نگاه کنید به پودینگ) استفاده می‌شوند.
لپه زرد اغلب برای تهیه غذاهای موسوم به دال در گویان و ترنیدادمورد استفاده قرار می‌گیرند. آنچه با آن صرفاً دال می‌گویند، شبیهدال‌هایی که در هند یافت می‌شود آماده می‌شوند اما ممکن است در دستورهای غذایی مختلف دیگری استفاده شود. لپه زرد در یک غذایسبک شیرین به نام شیرینی پکنی استفاده می‌شود. واندوهانگ (豌豆黄) پودینگ شیرین و سرد نخود است که با شکوفه‌های اوسمانتوسو خرما طعم داده می‌شوند. گفته شده‌است که یک نوع تصفیه شده این خوراک حاضری مورد علاقه ملکه مادر تزی شی بوده‌است.
